سرقت ادبی عواقب دارد

سرقت ادبی و عواقب آن

سرقت ادبی ( Plagiarism) زمانی رخ می دهد که فرد ایده‌هایی که حاصل زحمات شخص دیگری است را بدون اینکه از صاحب اثر اجازه بگیرد و یا نامی از آن بیاورد به نام خود استفاده کند.این ایده‌ها و متون سرقت‌شده می‌توانند در زمینه‌های مختلفی انجام شود که از مهم‌ترین و رایج‌ترین‌ها می‌توانیم به کتاب، مقالات، فیلم، نقاشی، عکس، اختراع، موسیقی، محتوای سایت‌های مختلف و... اشاره کنیم. مطالب گسترده‌ای در رابطه با این موضوع وجود دارند که قصد داریم آن‌ها را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم. پس تا انتهای مطلب ما را دنبال کنید.

ویرایش مقالات انگلیسی

ترجمه فارسی به انگلیسی: با کیفیت تضمینی و قیمت مناسب

پارافریز (کاهش درصد مشابهت) مقاله انگلیسی 

ترجمه تخصصی انگلیسی به فارسی: ارزان و با کیفیت

ایرادهای رایج در ترجمه فارسی به انگلیسی

سرقت ادبی

انواع سرقت ادبی

از مهم‌ترین مواردی که در رابطه با این موضوع می‌توانیم مورد بررسی قرار دهیم، انواع دزدی ادبی است. به طور کلی سرقت ادبی به 8 دسته مختلف تقسیم می‌شود و شامل موارد زیر است:

• دزدی ادبی منبع محور
• دزدی ادبی با بازنویسی
• دزدی ادبی جهانی
• دزدی ادبی مستقیم
• دزدی ادبی موزاییکی
• دزدی ادبی ایده
• دزدی ادبی تصادفی
• سایه نویسی

هر کدام از این موارد ویژگی‌های مختلفی را به خود اختصاص داده‌اند که در ادامه به بررسی تک تک آن‌ها می‌پردازیم. پس برای آشنایی با آن‌ها، دنبال‌کننده ادامه مطلب باشید.

• دزدی ادبی منبع محور

گاهی اوقات فرد نویسنده یک منبع اشتباه را از عمد برای کارهای خود معرفی می‌کند. این کار با دزدی ادبی یکسان است. همچنین گاهی اوقات فرد از دو منبع برای نوشتن مطالب و محتوای خود بهره می‌برد ولی در بخش منابع تنها از یکی آن‌ها نام می‌برد. در این حالت نیز فرد سرقت ادبی انجام داده که غیر قانونی است. انجام دادن این دسته از کارها وجهه خوبی ندارند و می‌توانند آثار زیان‌باری را نیز با خود به همراه داشته باشند. شاید از خود بپرسید این کار چه آثار زیان‌باری را دارد. شما تصور کنید فرد با دست بردن در مقالات پزشکی و تغییر آن به سبک و نگرش خود، باعث انتقال اطلاعات غلط به خوانندگان شود. در این صورت این عمل یعنی دستکاری در دستاوردهای پزشکی که کامل درست هستند، به نوعی جرم به شمار می‌آید و فرد باید منتظر عواقب ناخوشایندی باشد. پس فرد مولف، تولیدکننده و نویسنده موظف است تا تمامی منابعی که استفاده کرده است را به درستی و با دقت بالایی ذکر نماید.

دزدی ادبی منبع محور

• دزدی ادبی با بازنویسی

یکی از رایج‌ترین سرقت‌های ادبی، بازنویسی است. در این روش فرد از منبعی که انتخاب کرده است، اطلاعات لازم را دریافت می‌کند و سپس با استفاده از کلمات و واژگان خود آن را به گونه‌ای دیگر می‌نویسد. به این کار اصطلاحا بازنویسی متن می‌گویند. هر چند این کار با نمونه اصلی خود تفاوت دارد ولی با این وجود ایده و افکار شخص دیگری است. به همین علت با عنوان سرقت ادبی به آن نگاه می‌شود.

• دزدی ادبی جهانی

دزدی ادبی جهانی نمونه دیگری از سرقت‌ها به حساب می‌آید که خیلی از افراد تصور می‌کنند اسم این کار سرقت نیست؛ در حالی که سخت در اشتباه هستند. فرض کنید شما برای نوشتن یک مطلب و یا محتوا فردی را استخدام کرده‌اید. یعنی فرد خود اقدام به استفاده از منابع و سایت‌های دیگر می‌کند. هر چند شما مطلب را نگارش نکرده‌اید ولی دستور از جانب شما بوده است. در این صورت می‌گوییم که شما مرتکب دزدی ادبی جهانی شده‌اید. این کار با نام Global Plagiarism شناخته شده است.

• دزدی ادبی مستقیم

یکی از بدترین نوع دزدی‌های ادبی این بوده که فرد تمامی محتوا را بدون کوچک‌ترین تغییر به نام خود درج کند و هیچ نامی نیز از نویسنده اثر نیاورد. به این کار که فرد اقدام به انتشار مطلب کپی‌شده می‌کند و آن را به نام خود ثبت می‌کند، دزدی ادبی مستقیم می‌گویند.

دزدی ادبی مستقیم

• دزدی ادبی موزاییکی

سرقت ادبی موزاییکی را می‌توانیم در بین پیچیده‌ترین گزینه‌ها قرار دهیم. یعنی در این نوع فرد علاوه بر مطالب فرد دیگر از مطالب و دانسته‌های خود نیز استفاده می‌کند و به نوعی با تلیق آن‌ها یک اثر جدید و نو را پدید می‌آورد. با انجام کار خیلی سخت می‌توان نمونه دزدی‌شده را تشخیص داد. به همین علت است که در مقایسه با گزینه‌های دیگر پیچیدگی‌های زیادی دارد. هر چند کلمات و واژگان جدید هستند ولی بخشی از ایده‌ها الهام گرفته شده هستند. به همین علت این گزینه نیز در بین سرقت‌های ادبی جای داده می‌شود.

دزدی علمی یا ادبی موزاییکی

• دزدی ادبی ایده

ایده گرفتن نیز نوعی دزدی ادبی به حساب می‌آید. یعنی فرد از ایده‌های افراد دیگر استفاده می‌کند و هیچ تغییری در آن به وجود نمی‌آورد. به عبارتی دیگر می‌توانیم اینطور بگوییم که هیچ چیز جدیدی به وجود نمی‌آید و فرد کپی انجام داده است. بسیاری از افراد بر این باور هستند که انجام کار الهام گرفتن است. در حالی که چنین نیست. زمانی که شما از چیزی الهام می‌گیرد، یک چیز نو و جدیدی را خلق می‌کنید؛ به گونه‌ای که دیگران نیز می‌توانند از شما الهام بگیرند. پس الهام گرفتن با کپی کردن زمین تا آسمان فرق دارد و نباید از این موضوع غافل شد!

• دزدی ادبی تصادفی

گاهی اوقات فرد بدون اینکه متوجه شود، از ایده فردی دیگر استفاده می‌کنند و به نوعی سرقت ادبی انجام می‌دهد. این کار ممکن است بر اساس بی‌دقتی انجام شود؛ ولی هر گونه که هست، دزدی صورت گرفته و باید منتظر عواقب ناخوشایند آن نیز باشید. 

• سایه نویسی

به آخرین مورد از انواع سرقت‌های ادبی رسیدیم که در مقایسه با موارد ذکرشده گنگ‌تر است. سایه نویسی یا Ghost Writeبه حالتی گفته می‌شود که فرد به فرد دیگر سفارش نوشتن یک مقاله، کتاب و... را بدهد. نویسنده اصلی از ایده‌ها و تفکرات خود بهره می‌گیرد ولی محتوا به نام فرد سفارش‌دهنده به ثبت می‌رسد.

 البته در انجام این کار دو طرف رضایت کاملا دارند و مشکل خاصی به وجود نخواهد آمد. اکثر سیاستمداران این روش را در پیش گرفته‌اند. یعنی سخنرانی‌های آن‌ها توسط افراد دیگر نوشته شده‌اند ولی آن‌ها به نام خود تمامی موارد را بیان می‌کنند و یا به عبارتی درگیر سایه نویسی شده‌اند.

سایه نویسی؛ از دیگر انواع سرقت ادبی

مواردی که می‌توانند باعث سرقت ادبی شوند

گزینه‌های مختلفی وجود دارند که فرد می‌توانند از آثار آن‌ها استفاده کند و با به ثبت برساندن آن‌ها به نام خود، مرتکبت دزدی ادبی و یا سرقت ادبی شود. از جمله این موارد می‌توانیم گزینه‌های زیر را نام‌آور شویم:

• اگر فرد از عکس یک عکاس استفاده کرده باشد ولی اسمی از صاحب اثر نیاورده باشد، دزدی ادبی انجام داده است.
• اگر فرد اقدام به تولید ملودی و یا آهنگ کند که از قبل توسط شخصی دیگر مورد استفاده قرار گرفته است نیز دزدی ادبی به شمار می‌رود.
• همچنین اگر فرد از تصاویر ویدئویی افراد دیگر نیز استفاده کند و در این حین اجازه‌ها نگرفته باشد، می‌توانیم بگوییم که مرتکب سرقت ادبی شده است.
• اگر فرد یک طرح را که از قبل توسط نقاشی دیگر خلق شده است را بار دیگر بکشد، دزدی ادبی انجام داده است.
• و...

گزینه‌های ذکرشده تنها بخشی از منابع به وجود می‌آیند. هر اثری که منتشر می‌شود، برای اینکه به قانونی‌ترین شکل ممکن در جامعه و فضای اینترنت حضور پیدا کند، نیازمند رعایت تمامی قوانین مجوز از جمله ذکر منبع و صاحب اثر است. در غیر این صورت نه تنها فرد یک سری از عواقب را باید متحمل شود، بلکه نگاه یک جامعه هنری نیز به او تغییر پیدا خواهد کرد. پس اگر نمی‌خواهید در بین این دسته از افراد قرار بگیرید، حتما نکات گفته شده را در نظر بگیرید.

چگونگی رفع سرقت ادبی

یکی از کارهایی که غیرقانونی به حساب می‌آید، سرقت ادبی است. شاید این عبارت را تنها در کتاب‌ها و یا فیلم‌ها شنیده‌اید و از مفهوم اصلی آن بی‌خبر هستید. دزدی ادبی در واقع انتشار دادن تفکرات، سبک نگارش، ایده‌ها و مفاهیم فرد دیگر به صورت غیر قانونی است. در یک نگاه جزئی‌تر می‌توانیم اینطور بگوییم که در صورت انجام دادن موارد زیر، فرد مرتکب دزدی ادبی و یا پلاجریزم شده است:

•         اگر حاصل کار دیگری که شامل مقالات، ایده‌ها و کلمات می‌شوند، به کار گرفته شوند

•         اگر هیچ نامی از منبع و یا مالک اثر برده نشده باشد و یا به عبارتی ریفریز نشده باشد

•         اثر فرد دیگری به منظور کسب درآمد و یا منافع دیگر به صورت غیرقانونی منتشر شود

حالا یکی از اصلی‌ترین سؤالاتی که به وجود می‌آید این بوده که چگونه می‌توانیم به دزدی ادبی پی ببریم و چگونه می‌توانیم نسبت به رفع آن اقدام نماییم. برای اینکه متوجه شوید که متن شما که دستخوش ترجمه فارسی به انگلیسی قرار گرفته، کپی و یا سرقت ادبی دارد یا خیر، می‌توانید از سایت‌هایی که وجود دارند استفاده کنید.

برخی از این سایت‌ها رایگان هستند و برخی دیگر نیز حق اشتراک دارند. ولی پیشنهاد ما به شما این بوده که استفاده از سایت‌های رایگان را به عنوان آخرین راه‌حل در نظر بگیرید. چرا که دیتابیس ضعیفی دارند و نتیجه‌ای که به شما نشان می‌دهد، کیفیت مطلوب و تضمین‌شده‌ای را نخواهد داشت.

امروزه مجموعه‌های ترجمه‌ای زیادی هستند که علاوه بر شناسایی سرقت ادبی، نسبت به رفع آن‌ها نیز اقدام می‌کنند. این مجموعه‌ها باید از بهترین مترجمان و متخصصان در این زمینه بهره ببرند تا در حین انجام کار با هیچ‌گونه مشکلی روبه‌رو نشوند و به نوعی برترین کیفیت را از خود نشان دهند.

پس می‌توان اینطور بیان کرد کاهش درصد همپوشانی مقاله از اهمیت بالایی برخوردار است و هرگونه بی‌توجهی نسبت به آن می‌تواند شما را با مشکل مواجه کند.

راه‌های رفع سرقت ادبی

راهکارهایی برای کاهش درصد همپوشانی توسط مترجم

یک سری از راهکارها وجود دارند که خود فرد می‌تواند از آن‌ها بهره ببرد و میزان احتمال همپوشانی را به حداقل برساند. به عنوان مثال بیشتر از دو عبارت را از متن دیگر داخل ترجمه نیاورد. همچنین در صورت به کار گرفتن یک جمله یا بیشتر، حتما از نقل‌قول استفاده شود.

هنگام پارافریز مقاله انگلیسی، تنها از ایده‌ها به عنوان بهتر شدن کارها بهره ببرید، نه اینکه کوچک‌ترین تفاوتی بین دو متن موجود دیده نشود. راه اصلی برای اینکه بتوانید میزان همپوشانی و یا سرقت ادبی را که ممکن است ناخودآگاه و غیرارادی باشد، کاهش دهید، درک کامل متن و ترجمه به سبک و سیاق خودتان است.

مجازات سرقت ادبی

حالا شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که آیا برای سارقان ادبی مجازاتی در نظر گرفته شده است یا خیر. اگر یک جامعه برای جرم‌های مختلف هر چند کوچک مجازاتی را در نظر نگیرید، در آن صورت شاهد هرج و مرج و بی‌نظمی خواهید بود.از این رو مطابق با ماده 23 که از حقوق مولفان حمایت می‌کند، اگر فردی بخشی یا تمامی یک اثر را به نام خود به ثبت برساند و یا به عبارتی دزدی ادبی انجام دهد، در آن صورت باید شش ماه تا سه سال حبس را تحمل کنند. ذکر این نکته الزامی است که این حبس تادیبی است. به غیر از این اگر یکی از اساتید دانشگاه‌ها مرتکب این جرم شده‌ باشند، از کار خود تعلیق و یا به صورت دائمی اخراج می‌شوند. خراب شدن چهره‌ آن‌ها بدتر از هر نوع مجازاتی است.

مجازات در نظر گرفته‌شده برای سارقان ادبی

عواقب سرقت ادبی

یک سری از عواقب وجود دارند که سارقان ادبی باید آن‌ها را تحمل کنند. از جمله این عواقبت می‌توانیم گزینه‌های زیر را نام ببریم:

• اعتبار فرد سارق تنزل پیدا می‌کند و دیگر وجهه علمی را نخواهد داشت.
• اگر این کار توسط دانشجو انجام شده باشد، جریمه خواهد شد و یک واحد از درس‌های خود را رد می‌شود.
• برای اینکه سارقان حقوق کپی رایت را نقض کرده‌اند، باید جریمه پرداخت کنند.
• گاهی اوقات دزدی ادبی می‌تواند به اخراج یک استاد یا دانشجو منجر شود.

ابزارهای تشخیص پلاجیاریزم

یک سری از ابزار وجود دارند که شما با استفاده از آن‌ها می‌توانید متوجه شوید که آیا یک متن کپی دارد و از جای دیگری دزدی شده است یا خیر. از جمله این ابزار می‌توان به گزینه های زیر اشاره داشت:

• iThenticate
• WriteCheck
• Grammarly
• Copyleaks
• Turnitin
• PlagTracker
• PlagScan
• Uni Check
• Plagiarisma
• CopyEscape
• DupliChecker
• Plagiarism Check

ابزارهای مورد استفاده در تشخیص سرقت ادبی

سخن آخر

در این مطلب شما را با مهم‌ترین مواردی که در سرقت ادبی وجود دارند و از اهمیت بالایی نیز برخوردار هستند، آشنا کردیم. دزدی ادبی دارای انواع مختلفی است و انجام دادن آن‌ها عواقب گوناگونی را به خود اختصاص داده است. همچنین برای افرادی که تحت عنوان سارق ادبی شناخته می‌شوند، مجازاتی نیز در نظر گرفته می‌شوند. از این رو نیاز است تا شما به عنوان یک نویسنده از خودتان ایده سازی کنید و زمینه را برای الهام گرفتن دیگران از خودتان را آماده کنید.

این مقاله در گروه ترجمه، ویرایش، و رفع سرقت ادبی ادیت95 تهیه شده است. استفاده بدون ذکر منبع مجاز نمی باشد.