انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
ترجمه ماشینی و قابلیت های آن یکی از اهداف حوزه رایانه است که از نیم قرن پیش در نظر بوده است. این نوع ترجمه، جایگزینی ساده برای کلماتی است که از زبان طبیعی به زبان دیگر ترجمه خواهند شد. این ترجمه جزئی از زبان شناسی محاسباتی به شمار می آید که از نرم افزارها برای ترجمه متون از زبانی به زبان دیگر استفاده می کند. قدیمی ترین ترجمه، ترجمه از زبان انگلیسی به روسی بوده است.
نمی توان انتظار داشت که رایانه ها مانند انسان ها که از قدرت فهم و تحلیل برخوردار هستند، کار ترجمه را انجام دهند، بنابراین ترجمه ای که با ماشین انجام می شود دقت آن حدود 70 درصد انسان هاست. به دلیل سرعت زیادی که این نرم افزار دارد باعث استقبال بسیاری از مردم شده است. از آنجایی که ترجمه فارسی به انگلیسی و ترجمه انگلیسی به فارسی از جمله خدماتی است که در اکثر سایت های ترجمه آنلاین مثال ادیت95 ارائه می شود، که در ادامه به بررسی ترجمه ماشینی و عواقب آن و مزایای آن پرداخته می شود.
|
|
این 2 مورد شاید در ظاهر موضوع آسانی باشد اما این گونه نیست؛ چون در زبان های مختلف دستور زبان، نگارش و معناشناسی آن ها کاملاً با هم متفاوت است. برای این کار ما باید یک هوش مصنوعی در کامپیوتر داشته باشیم که مانند انسان تحلیل کند و در مورد فرهنگ های مختلف هم اطلاعات جامعی داشته باشد. اگر همة موارد گفته شده را در نظر بگیریم این ماشین می تواند درنهایت خروجی خوبی را بیرون بدهد اما این فرایند واقعاً کار سختی است.
در فرهنگ های مختلف یک سری کلمات وجود دارند که چند معنی مختلف دارند و همین موضوع باعث سختی کار ترجمه ماشینی شده است. امروزه برای حل این مشکل راه حل های مختلفی ارائه شده است که شامل معانی سطحی و عمقی است.
در معانی سطحی معنی واضح کلمه بدون توجه به متن در نظر گرفته می شود و ماشین هیچ دانشی از متن ندارد. اما در معانی عمقی نرم افزار باید پیرامون کلمه موردنظر تحقیقات لازم را انجام دهد که برای این کار باید هوش مصنوعی قوی وجود داشته باشد که این کار را انجام دهد. تاکنون استفاده از روش های سطحی موفقیت آمیزتر و بهتر از روش های عمقی بوده است.
آقای کلود پایرون که یکی از مترجم های قدیمی سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی هستند معتقدند که ترجمه ماشینی در بهترین حالت خود آسان ترین بخش کار مترجم ها را انجام می دهد اما در این نوع ترجمه فرد باید پس از ترجمه کردن یک سری ابهاماتی که در متن وجود دارد را استخراج و آن ها را برطرف کند. موارد گفته شده بخش سخت و زمان گیر کار ترجمه است.
در همة زبان ها یک سری اصطلاحات و گفتارهای غیررسمی وجود دارند که شاهد عملکرد ضعیف در این موضوع توسط ماشین های ترجمه در گفتارهای محاوره ای خواهید بود.
مثالی از یک گفتار غیراستاندارد که در ماشین ترجمه اشتباه ترجمه شده است
یک واحد اسمی مثل جوهره کار که به معنی اصل کار است را اگر آن را ترجمه ماشینی کنید کلمه به کلمه آن را معنی می کند که این نوع معنی کردن کاملاً اشتباه است و باعث سردرگمی خواننده هنگام خواندن متن می شود. گاهی در مورد اسم اشخاص این ماشین دچار مشکلاتی می شود و آن را ترجمه نمی کند که باید برای رفع این مشکل به جای ترجمه، نویسه گردانی را انجام دهیم.
نمونه اشتباه ترجمه کردن واحد اسمی در ماشین ترجمه
به دلیل تحولاتی که در گذشت زمان روی زبان های مختلف اعمال شده است زبان مردم دچار تغییر شده است و مردم به صورت عامیانه با لهجه های مختلفی صحبت می کنند که آن را نمی توان به ماشین ترجمه توضیح داد؛ بنابراین ترجمه چنین کلمات عامیانه ای باعث ایجاد مشکل در ترجمه کل متن می شود.
هر متنی که نوشته می شود لحن مخصوص به خود را دارد؛ مثل لحن شاعرانه، رسمی و ... که نوع لحن در درک موضوع گفته شده بسیار مهم است. ما نمی توانیم برای ماشین ترجمه برنامه مشخص کردن لحن را تعریف کنیم؛ بنابراین این نوع ترجمه نمی تواند ظرافت نویسندگی را به خواننده منتقل کند و در نهایت ما یک ترجمه صاف داریم که جذاب نیست.
نحوه ساخت جمله در زبان های مختلف فرق دارد. مثلاً در زبان انگلیسی اول فعل قرار دارد و سپس مابقی جمله. در زبان فارسی اول فاعل و سپس مابقی جمله و در انتها فعل وجود دارد و همین تفاوت کافی است تا ماشین ترجمه را به اشتباه بیندازد.
مشکل بزرگ دیگر ترجمه ماشینی و عواقب آن این است که وقتی قادر به ترجمه یک کلمه نیست کلمه اصلی را در متن بدون ترجمه کردن می آورد و در واقع اصلاً آن کلمه را ترجمه نکرده است.
استفاده از نرم افزارهای ترجمه نوعی توهین به خواننده تلقی می شود چون کسی که آن متن را می خواند، اشتباهات متنی و گرامری آن را می فهمد و این موضوع را نوعی توهین به خود تلقی می کند.
اگر فایلی که ما برای ترجمه در نظر داریم به صورت تصویری باشد، ماشین ترجمه توانایی شناسایی متن را ندارد به همین خاطر قادر به ترجمه آن نیست.
صحیح که ماشین ترجمه به خوبی یک انسان نمی تواند متون را ترجمه کند اما قطعاً مزایایی نیز دارد که با وجود این مزایا می تواند کمک های شایانی به انسان بکند که در ادامه به یک سری از مزیت های ترجمه ماشینی می پردازیم.
اگر شما بخواهید یک متن را ترجمه کنید، باید کلمه به کلمه آن را ترجمه کنید و در نهایت آن ها را سرهم کنید که این کار وقت زیادی از شما می گیرد. این ماشین ها کار شما آسان می کنند و شما با کمترین زمان می توانید مفهوم کلی یک متن یا یک پاراگراف را بفهمید.
در مقایسه با عواقب ترجمه ماشینی، این نوع از ترجمه هزینه کم تری دارد. به طور مثال اگر شما در یک شرکت بخواهید قسمتی را برای ترجمه قرار دهید باید چند مترجم استخدام کنید و قطعاً حقوق این افراد را باید بپردازید و نیز امکاناتی که برای ترجمه لازم دارند را باید در اختیارشان قرار دهید. این امر هزینه گزافی را به شما تحمیل می کند، اما اگر بخواهید از ماشین ترجمه استفاده کنید شما حداکثر به 2 مترجم احتیاج دارید که فقط ویرایش نهایی را برای شما انجام دهند. انجام دادن این مورد کلی از هزینه های اضافی شما را کاهش می دهد و کارهایتان سریع تر پیش می رود.
مهارت های لازم برای یک مترجم خوب
زمانی که شما می خواهید یک یا چند پاراگراف را ترجمه کنید، خیلی راحت می توانید آن را به ماشین ترجمه بدهید و در کم ترین زمان ممکن متون را برای شما ترجمه کند و یک دید کلی از موضوع متن به شما بدهد و همین امر کار شما را بسیار آسان می کند. این قابلیت در سفر هم می تواند به کمک شما بیاید و متن هایی که در فهمیدن آن مشکل دارید را برایتان ترجمه کند.
ترجمه ای که با ماشین ترجمه انجام می شود را به راحتی می توانید به حافظه سیستم بسپارید و هر زمان که به آن احتیاج داشتید به آن ها دسترسی پیدا کنید.
کمک گرفتن از ماشین ترجمه و ویراستار برای ترجمه
کار ترجمه ماشینی بر اساس پایگاه داده ها است که این داده ها توسط یک سری افراد به این سیستم منتقل شده است و ماشین ترجمه بر اساس آن کار ترجمه را انجام می دهد که 3 روش برای این کار وجود دارد.
قدیمی ترین ماشین ترجمه
گفتیم که اگر در ترجمه کلمات مبهم یا کلمات اسمی زیادی وجود داشته باشند، ترجمه کردن آن سخت می شود. پس می توان انتظار داشت که ترجمه ماشینی متون رسمی و علمی که کلمات مبهم یا اسمی کمتری دارند، آسان تر باشد و بتوان با ماشین ترجمه آن ها را روان تر و بهتر ترجمه کرد. برخلاف این دو نوع متون، ترجمه متون ادبی که کلماتی در حیطه فرهنگی دارند، بسیار سخت است. البته بهتر است پس از ترجمه متونتان را به یک ویراستار نشان دهید تا لحن نوشته تان را با نوشته مبدأ تطابق دهد و اگر جایی لازم بود کلمات ترجمه شده را تغییر دهد.
محیط یک ماشین ترجمه
در بین تمام سیستم های ترجمه ماشینی که وجود دارند، گوگل دارای بالاترین امتیاز از نظر نزدیکی به مفهوم و رسا و روان ترجمه کردن را دارد.
لوگوی ماشین ترجمه گوگل ترنسلیت
مبنای کار سیستم های قدیمی ترجمه ماشینی بر اساس واژه نامه بوده است که جملات متن مبدأ بر اساس دستور زبان به سیستم داده می شد و قبل از اینکه به زبان مقصد ترجمه شود به یک زبان واسطه برگردانده و سپس از زبان واسطه با زبان مقصد ترجمه می شده است. این نوع ترجمه باعث می شد تا ترجمه از معنای واقعی متن دور شود.
خیلی از کارشناسان معتقدند که درست است دقت ماشین ترجمه 70 درصد دقت انسان است اما با پیشرفت علم و تکنولوژی وضعیت این ماشین ها پیشرفت می کند. بااین حال احتمالاً در آینده ای نزدیک اکثر کارهای ترجمه را بتوان با ماشین های ترجمه یا نرم افزارها انجام داد و انسان ها کارها را بررسی کنند و یا در واقع مانند یک ویراستار عمل کنند تا لحن و احساسات به درستی منتقل شوند که البته بسیاری دیگر معتقدند که با گذشت زمان نقش ویراستارها به ناظر تغییر می کند. چون کیفیت کار ماشین ترجمه در آینده ای نه چندان دور بسیار خوب خواهد شد.
لازم به ذکر است که این کار مانند تکرار کردن کار ترجمه است. چون فرد ویراستار باید خودش یک دور متن را بخواند و برای خود ترجمه کند و ماشین ترجمه صرفاً به کار او سرعت بخشیده است. پس هدف و عواقب ترجمه ماشینی بیکار کردن مترجمین انسانی نیست بلکه این ماشین ها باعث سرعت و دقت ما در کارها می شود.
ماشین های ترجمه ای که با نشان دادن عکس کلمه ترجمه شده را به شما نشان می دهد
به دلیل افزایش ارتباطات بین کشورهای مختلف در سال های اخیر تقاضا برای ترجمه زیاد شده است و ازیک طرف ترجمه کردن کاری بسیار زمان بر است. در این شرایط استفاده از ترجمه ماشینی بهترین کار ممکن است اما این روش نمی تواند جایگزین برای ترجمه انسانی باشد. بنابراین، ترجمه ماشینی ممکن است عواقبی مثل عواقب سرقت ادبی داشته باشد.
ماشین های ترجمه به دلیل سرعتی که در ترجمه دارند بسیار کاربردی هستند اما به دلیل مشکلاتی از جمله کلمات مبهم، کلمات اسمی و ... نمی توانند به خوبی یک انسان متن را ترجمه کنند. اما در کنار این معایب مزیت هایی مثل افزایش سرعت، کاهش هزینه ها و... دارند که این موارد باعث شده تا انسان ها بیشتر راغب به استفاده از این ماشین ها بشوند.
اکثر کارشناسان معتقدند که در آینده ای نه چندان دور به دلیل پیشرفت علم و تکنولوژی دقت ماشین های ترجمه و در نهایت ترجمه ماشینی هم بالا می رود و همین امر باعث می شود تا نقش ویراستارها به ناظر تبدیل شود. اینکه ما فقط به ترجمه ماشین ها بسنده کنیم و توسط انسان ویرایش نشود باعث می شود که مفاهیم نهفته ای که در متن وجود دارند به مخاطب منتقل نشوند. پس از ترجمه کردن متون یک بار دیگر باید توسط انسان بازبینی شوند تا اگر اشتباهاتی در آن وجود داشته باشند، اصلاح شوند و درنهایت یک خروجی قابل قبول را داشته باشیم.
این مقاله در گروه ترجمه، ویرایش، و رفع سرقت ادبی ادیت95 تهیه شده است. استفاده بدون ذکر منبع مجاز نمی باشد.
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
