انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
دانستن اینکه چه نوع مقاله ای در مجله ها چاپ میشوند برای همه مفید و مهم است. مخصوصا برای دانشجویان و محققانی که شبانه روز مشغول به تحقیق و مستند سازی نتایج هستند. در دانشگاه از شما انتظار می رود که نتایج تحقیقات خود را منتشر کنید ولی اکثر تازه کاران با راه و رسم انتشار و چاپ یک مقاله علمی در مجله ها آشنا نیستند. در این مطلب با انواع مقالات علمی (different types of scientific papers) که در مجلات چاپ میشوند آشنا خواهیم شد و ویژگی های هر کدام را یاد خواهیم گرفت. پس با ما همراه باشید.
مقالات علمی به منظورهای مختلفی مثل دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا، ارتقاء درجه هیأت علمی، و یا اپلای کردن و اخذ پذیرش و فاند نوشته می شوند. در کل به دو صورت دسته بندی میشوند: 1- دسته بندی مقالات بر اساس ساختار مقاله و 2- دسته بندی مقالات بر اساس نوع مجله چاپ شده. در ادامه، هر کدام از این دسته بندی ها توضیح داده خواهند شد.
بر اساس ساختار، مقاله های عملی به دسته های زیر تقسیم می شوند. هر کدام از این انواع مقالات عملی داخلی و خارجی در ادامه به طور مختصر توضیح داده خواهد شد:
اولین نوع مقالات علمی بر اساس ساختار که بررسی میکنیم مقالات پژوهشی هستند. این مقاله های علمی یکی از رایج ترین نوع مقاله هستند که چاپ و منتشر می شوند. این مقاله های علمی شامل نتایج تحقیقاتی هستند که قبلا توسط فرد دیگری انجام نشده اند و محقق یافته های خود را درباره یک موضوع جدید به اشتراک می گذارد که طولانی و مفصل هستند. و زمان زیادی برای نوشتن آنها صرف شده است. این مقالات منبع اصلی (primary resource) برای محققان دیگر هستند و سایر افراد از این مقالات علمی به عنوان منبع تحقیقاتی خود می توانند استفاده کنند، اما باید نسبت به سرقت ادبی حساس باشند و حتما منابع خود را کامل نام ببرند. یک مقاله علمی پژوهشی معتبر باید از ساختار زیر پیروی کند:
مقالات پژوهشی (original research)
دومین نوع مقالات داخلی و خارجی از نظر ساختار که بررسی می کنیم مقاله های مروری هستند. مقالات مروری حاوی یک جمع بندی جامع از تحقیقات انجام شده در مورد یک موضوع خاص و منظری از وضعیت موضوع مربوطه و آینده آن هستند. این مقالات اطلاعات جدیدی را به مخاطب ارائه نمی کنند و صرفا یک جمع بندی از تا 100 مقاله اخیر از یک موضوع خاص هستند. برای همین از لحاظ ارزش و اهمیت، بعد از مقالات علمی پژوهشی قرار دارند. مقالات مروری بسیار مفید بوده و دانشجویان از مخاطبان این مقاله ها هستند و در اغلب موارد با درخواست مدیران یک مجله توسط بزرگان یک رشته خاص، نوشته می شوند. مقاله های مروری می توانند بسته به موضوع، تا 40000 کلمه باشند که رقم بسیار بزرگی است. یک مقاله مروری معتبر از ساختار زیر پیروی می کند:
مقالات مروری (review articles)
سومین نوع مقالات علمی داخلی و خارجی که بررسی می کنیم مقاله هایی وابسته به مقالات پژوهشی هستند. این نوع از مقالات علمی در واقع خلاصه و یا قسمتی از اطلاعات و یافته های مقاله پژوهشی اصلی را بیان می کنند. این مقالات علمی از لحاظ تعداد کلمات محدود هستند و همان طور که از نام آنها برگرفته می شود، باید کوتاه و خلاصه باشند تا به افرادی که وقت مورد نیاز برای مطالعه یک مقاله پژوهشی کامل را ندارند کمک کنند. بدیهی است که گزارشات و نامه های کوتاه بعد از انتشار یک مقاله پژوهشی نوشته می شوند و به علت کوتاه و خلاصه بودن، نمی توانند کل یک مطلب را پوشش دهند و مخاطبان برای دریافت کلیه اطلاعات یک مقاله پژوهشی باید به خود مقاله مراجعه کنند. اما افرادی که نیازی به کل یافته های یک مقاله ندارند می توانند از گزارشات و نامه های کوتاه استفاده کنند.
چهارمین نوع مقالات که مورد بررسی قرار می گیرد مورد پژوهی هستند که در علم پزشکی کاربرد زیادی دارند.
مورد پژوهی رخداد های خاص یک پدیده جالب را تحت بررسی قرار می دهند. هدف این نوع از مقاله ها آگاه سازی سایر پژوهشگران از احتمال رخ دادن یک اتفاق خاص است. و به همین دلیل این گونه مطالعات در علم پزشکی توسط افراد با تجربه برای گزارش احتمال رخداد یک پدیده ناشناس یا پاتولوژی (pathology) های نوظهور، استفاده می شوند. مطالعات موردی، موارد و شرایط خاص را مورد بررسی قرار می دهند بنابراین بسیار عمیق هستند و به پیشبرد مطالعات علمی و تخصصی کمک می کنند. پس بسیار مفید بوده و مزایای زیادی دارند. مطالعات موردی روش موثری برای ارائه فرضیه ها و تئوری ها هستند. نظریه فرگشت داروین را می توان مثال زد.
مورد پژوهی (case studies)
پنچمین نوع مقاله از لحاظ ساختار که بررسی می شود، مقالات نظری هستند. مقاله های نظری حاوی بررسی و تحلیل مولف از یک موضوع یا تحقیق خاص است که در آن، نظر و نقد مولف نسبت به مواردی مانند نقاط ضعف و قدرت نظریه و روش های تحقیق و غیره نوشته می شود. مقاله های نظری کوتاه بوده و نویسنده این مقاله باید بتواند با تعداد کلمات محدود، نظر سازنده بدهد. مثلا از یک تئوری حمایت کند یا آن را رد کند یا تئوری بهتری ارائه کند. یعنی یک مقاله نظری باید برای تحقیق مورد بررسی موثر واقع شود و صرفا از آن تعریف یا انتقاد نکند.یک مقاله نظری ایده آل باید دارای ساختمان زیر باشد:
مقالات نظری (opinion articles)
ششمین نوع مقاله از لحاظ ساختار که بررسی می شود، نقد کتاب یا book review است. یک مقاله نقد کتاب حاوی بررسی و تحلیل یک کتاب بر اساس محتوا، سبک و نوع آن کتاب است. مقالات نقد کتاب محبوب بوده و در اکثر مجلات علمی چاپ می شوند. مقاله های نقد کتاب کوتاه بوده و مثل سایر مقالات زمان بر نیستند. همچنین نقد کتاب یک گزینه مناسب برای کسب رتبه های علمی برای محققان تازه کار هستند و محبوبیت علمی آنها افزایش می یابد
نقد کتاب (book review)
هفتمین نوع مقاله ای که بررسی می کنیم مقالات آموزشی هستند. با اینکه اکثر مقالات منشتر شده در مجلات می توانند به عنوان محتوای آموزشی خطاب شوند اما بعضی مقالات که در مجلات چاپ می شوند صرفا جنبه آموزشی دارند تا جنبه به اشتراک گذاری اطلاعات. محتوای این مقالات به جای گفتن نتیجه و اشاره ای کوتاه به شیوه تحقیق، گام به گام انجام مراحل یک کار یا عمل را به مخاطب آموزش می دهند. البته واضح است که مجلات علمی صد در صد مقاله های علمی پژوهشی و غیره را منتشر خواهند کرد اما گاهی مجلات علمی و سایر مجلات این گونه مقاله ها را هم منتشر می کنند که مضمون آن ها محتوای آموزشی و گام به گام انجام مراحل یک کاراست.
مقالات آموزشی (how-to articles)
هشتمین نوع مقالات بر مبنای ساختمان مقاله که بررسی می شود مقاله های روش شناسی هستند. این مقالات یک روش، آزمون و روند آزمایشی جدید را ارائه می دهند. روش ذکر شده می تواند یک متد کاملا جدید باشد یا نسخه بهتری از روش فعلی باشد. این نوع مقالات علمی باید پیشرفت قابل توجه ای را نسبت به روش های موجود ارائه دهند. ساختار و ساختمان یک مقاله روش شناسی، مشابه یک مقاله پژوهشی است.
مقاله روش شناسی (method articles)
یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده ارزش علمی یک مقاله، محل چاپ و انتشار آن مقاله می باشد. بر اساس دسته بندی نوع مجله، مقالات علمی به دسته های زیر تقسیم می شوند که در ادامه مطلب به بررسی هر کدام به ترتیب اهمیت و ارزش علمی می پردازیم.
ISI همان خلاصه شده information sciences institude است آی اس آی نام موسسه است برای اعتبار سنجی مقالات علمی که در سال 1960 میلادی توسط یوجین گارفیلد (Eugene Garfield) تاسیس شد و سپس توسط موسسه علمی تامسون خریداری شد و به عنوان Thomson ISI شناخته شد و بعد ها با نام Thomson scientific و هم اکنون با نام thomson reuters شناخته می شود. این سازمان به صورت تخصصی معیاری برای تعیین اعتبار یک مقاله علمی است. همان طور که زمان را با ثانیه اندازه گیری می کنند، ISIنیز یکی از معیار ها و واحد های تعیین و سنجش مقالات در سطح جهانی است. ISI یک پایگاه داده حاوی مهم ترین و با ارزش و معتبر ترین مقالات و مجلات چاپ شده در سطح جهانی است و مقاله ISIاز ارزش علمی بسیار بالایی برخوردار است و می تواند رزومه شما را درخشان کند. بنابراین طبیعی است که دانشمندان و پژوهشگران برای دستیابی هر چه سریع تر به اهداف علمی خود به ISIمتوسل شوند.
مقالات در ISI به صورت سخت گیرانه بررسی می شوند به صورتی که در هر سال حدود 2000 مجله جدید توسط مجرب ترین اساتید علمی در علوم مختلف، بررسی می شوند و اگر مقاله ای شرایط و استاندارد های لازم برای پیوستن به پایگاه ISIرا داشته باشد، آن مقاله پذیرش می شود و عنوان مقاله ISI را خواهد گرفت که حدود 10 درصد مجلات و مقاله های جدید موفق به کسب این امتیاز خواهند شد. یک از استاندارد های مهم ISI این است که حداقل چکیده، عنوان، کلمات کلیدی و منابع باید به زبان انگلیسی باشد.
لازم به ذکر است، که برای چاپ مقاله در این ژورنال ها، نویسنده لازم است حداقل در حد مدرک تافل (TOEFL)، آیلتس (IELTS)، و یا سایز آزمون های زبان انگلیسی مهارت زبانی داشته باشد. ارزش یک مقاله ISIبر اساس میزان تاثیر آن مقاله (impact factor) بر مقاله های بعدی معین می گردد. Impact factor در واقع میانگین تعداد رجوع به یک مقاله ISI در یک مجله علمی در مدت زمان معین، تعریف شده است. همچنین امکان دارد یک مجله در پایگاه داده ISI قرار بگیرد اما مدتی بعد به علت کاهش ضریب تاثیر گذاری impact factor و کاهش رتبه علمیاز ISI حذف شود.
مقالات ISI
اسکوپوس در اواخر سال 2004 توسط ناشر هلندی، الزویر (Elsevier) و با همکاری 21 موسسه دیگر در سطح جهانی تاسیس شد و الان یکی از معتبر ترین پایگاه های اطلاعاتی مانند ISIاست و حدود 37 هزار مقاله در پایگاه داده آن وجود دارد. سیستم اعتبار سنجی اسکوپوس به صورت زیر است:
در اسکوپوس بر اساس هر طبقه یا رشته ای که مقاله های علمی در آن قرار دارند نمره ای بین Q1 و Q4 داده می شود که Q1 بالاترین رتبه و نمره است و بدیهی است که Q4 هم کمترین و کم ارزش ترین نمره است. در اسکوپوس مجلات هر رشته وجود دارد و مقالاتی که در آن مجلات مرتبط چاپ و نشر می گردند، مقاله های علمی اسکوپوس نام میگیرند. و متقاضیان دانشگاه های خارجی باید بتوانند که در مجلات شماره Q1 و Q2 که مجلات پر امتیاز به شمار می روند، مقاله خود را چاپ کنند تا از دانشگاه مورد نظر پذیرش شوند.
مقاله های علمی SCOPUS
ISCهمان خلاصه شده Islamic world science citation center است که بعد ISI و SCOPUS سومین پایگاه داده معتبر جهان است. این پایگاه داده مختص محققان کشور های اسلامی بوده و به همت مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری شیراز تاسیس شده است در حقیقت مجلات علمی کشور های اسلامی را براساس معیار های علم سنجی معتبر اسلامی سنجش می کند و همچنین دانشگاه های ایران و جهان اسلام را رتبه بندی میکند. و هم اکنون 57 کشور در زمینه تولید مقاله های ISC فعال هستند و به مقاله های علمی چاپ شده در مجلات ISC، مقاله ISC گفته می شود. در ISC نسبت به ISI هزینه کمتری برای چاپ مقاله ها پرداخت می شود و احتمال چاپ شدن آن بیشتر است و همچین ایجاد فرصت شغلی برای پژوهشگران از مزایای ISC به شمار می رود.
مقالات ISC
همان طور که از نام آن ها پیداست، به مقالاتی که برای ارائه در کنفرانس آماده می شوند، مقالات کنفرانسی می گویند. مقاله کنفرانسی توسط یک یا چند نفر نوشته می شوند و علاوه بر پرداخت هزینه ثبت نام مقاله به کنفرانس (registration)، باید در زمان مقرر ارسال شود و گرنه مقاله شما مورد بررسی و داوری نخواهد گرفت.
بزرگ ترین تفاوت مقاله های کنفرانسی با مقالات ژورنالی که در بالا بررسی کردیم این است که سرعت پذیرش و چاپ مقاله های کنفرانسی بیشتر از مقالات ژورنالی است. اما دراکثر کشور ها اهمیت و ارزش مقاله ژورنالی بیشتر و بالاتر از مقالات کنفرانسی است. پس از نوشتن مقاله مطابق با آیین نامه و ارسال به موقع آن و پرداخت هزینه ثبت نام، مرحله داوری آغاز می شود. معمولا چند داور با تجربه و دارای دانش، مقاله شما را مطالعه می کنند و پرسش های خود را به برگذار کنندگانکنفرانس ارسال می کنند و در مرحله آخر نتایج داوری به مولفان مقاله ارسال می شود.
ترجمه و تألیف: امیرحسین راضی فرد
این مقاله در گروه ترجمه، ویرایش، و رفع سرقت ادبی ادیت95 تهیه شده است. استفاده بدون ذکر منبع مجاز نمی باشد.
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
انتشار : یکشنبه ۱۱/ مهر /۱۴۰۰
